5 tips voor het lakken van je schip

Het lakken van een schip is niet alleen vanuit esthetisch oogpunt heel belangrijk, het biedt ook belangrijke bescherming tegen vocht en UV-straling. Zeker bij polyesterboten vormt UV-straling een bedreiging. Daarnaast zijn corrosie en schimmel gevaren die op de loer liggen voor houten en stalen schepen. Het op een juiste manier aflakken van een schip helpt tegen deze elementen en zorgt ervoor dat uw schip er netjes uitziet. Hieronder vijf tips voor het beste resultaat.

1. Een goede voorbehandeling is het halve werk
   Slechte voorbehandeling van het oppervlak blijf je altijd zien in de eindlaag en het vermindert de bescherming en houdbaarheid van het verfsysteem. Start met het testen van de overschilderbaarheid. Daarna volgt: ontvetten, reinigen, schuren, stofvrij maken, nogmaals reinigen, primen, plamuren, nogmaals primen, schuren, ontvetten en dan pas aflakken. Aandachtspunten zijn beginnende roestplekken. Straal of borstel roestplekken nauwkeurig en behandel deze goed met primer en plamuur. Een minuscuul plekje roest is volgende jaar een grote! Bespaar niet op schuurpapier. Pak tijdig een nieuw vel en maak de boot na de voorbehandeling helemaal goed schoon.
2. Geduld is een schone zaak
   Begin niet te vroeg met schuren als de verflaag nog nat is en schilder niet te vroeg over. Anders heb je kans op blaasvorming, visogen, blistering en vroegtijdig glansverlies.
3. Zorg voor een goede werkomgeving
   Werk in een droge, goed geventileerde ruimte en niet in direct zonlicht. Schilder of lak niet onder vochtige omstandigheden; vocht tast de glans aan. Zorg er daarnaast voor dat het oppervlak niet te koud of te warm is. Vermijd ook vorst. Koud weer vertraagt het droogproces. Het beste resultaat wordt verkregen als verf wordt aangebracht bij temperaturen tussen 10° en 25°C.
4. Voorkom vervuiling door stof
   Kies voor een product dat snel droogt en reinig of wissel de kwast iedere 20 minuten. Schuur na het aanbrengen van iedere laag en neem de boot dan af met verdunning- of kleefdoek om schuurresten te verwijderen. Maak daarnaast de grond vochtig met water voordat u gaat schilderen. Dit voorkomt ook stof in het schilderwerk. Werk tot slot niet direct uit het blik. De verf wordt dan snel oud en kan vervuild raken.
5. Werk snel en efficiënt voor het beste eindresultaat
   Voor het beste resultaat gebruik je op grote oppervlakten grote kwasten en rollers bij het schilderwerk. Zorg voor een egale verdeling, houd de kwast onder een hoek van 45° en laat je roller het werk doen (druk niet te hard op de roller). Dit minimaliseert eventuele kwaststrepen. Werk daarnaast snel. Hoe langer je in de verf werkt hoe groter de kans op sinaasappeleffect. Bij grote oppervlakken kun je het beste met zijn tweeën werken, de één brengt de verf aan en de ander werkt het glad af. Gebruik tot slot voor de laatste laag een ietwat versleten kwast. Zo blijven er minder kwaststrepen zichtbaar.

De juiste (voor)behandeling van aluminium, staal en polyester boten

Houd bij het schilderwerk van je boot of schip rekening met de ondergrond voor het lakken. Moderne constructies van polyester, staal en aluminium hebben een strakke en stabiele ondergrond die geschikt is voor alle typen aflak. Bij houten boten hebben de staat van de ondergrond en de constructiemethode een grote invloed op het product dat wordt gekozen.

Aluminium boot schilderen
De voorbehandeling van aluminium is zeer belangrijk. Nieuw aluminium heeft een vettig oppervlak dat eerst moet worden verwijderd voordat je met het schilderwerk kan beginnen. Voor een optimale hechting op bestaand aluminium is het daarnaast noodzakelijk dat het oppervlak wordt voorbehandeld door licht stralen of grof schuren.

Polyester boot schilderen
Voordat polyester behandeld wordt, is het belangrijk te weten in welke staat de ondergrond verkeert. Nieuw polyester moet minimaal 4 weken oud zijn voordat een verfsysteem mag worden aangebracht. Hiervoor is reinigen voldoende. Neem het polyester goed af met water en vloeibare zeep om al het wateroplosbare vuil te verwijderen en gebruik vervolgens een polyesterontvetter om alle wasachtige bestanddelen te verwijderen. Bij wat oudere boten dien je eerste de staat van de ondergrond te beoordelen. Vertoont de gladde gelcoatzijde van het polyester hooguit wat verkleuring of glansafname en is de rest nog volledig intact dan kun je de ondergrond licht schuren met droogschuurpapier.

Een probleem dat bij het behandelen van polyester kan voorkomen, is microporeusiteit; kleine speldenprikjes in de gellcoat. Micro-poreusiteit kun je constateren door op het geschuurde oppervlak met een viltstift een aantal strepen aan te brengen en deze vervolgens met een doekje met ontvetter te verwijderen. Blijven er speldenprikjes achter in het oppervlak, dan is er sprake van microporeusiteit. Schuur in dit geval na het ontvetten het gehele oppervlak met droogschuurpapier totdat alle micro-poreuze gaatjes zijn opengeschuurd. Ontvet hierna nogmaals het gehele oppervlak. Afhankelijk van de mate van microporeusiteit kun je de gaatjes dichtplamuren. De meest voorkomende afwerking is vervolgens een polyester gelcoat waarin paraffine is toegevoegd om een glad oppervlak te verkrijgen.

Stalen boot schilderen
Om een verfsysteem op staal in goede conditie te houden, is het goed om geregeld één of meer onderhoudslagen aan te brengen. Als de bestaande verf nog goed hecht en alleen is verkleurd of glans heeft verloren, volstaat ontvetten en schuren en één of meer nieuwe lagen aanbrengen. Slecht of beschadigd verfwerk moet wel echt worden verwijderd en worden vervangen door een nieuw verfsysteem.

Zorg er altijd voor dat, voordat je gaat schilderen, de boot volledig vrijgemaakt is van roest, vuil en de walshuid. Straal het staal of ontroest het handmatig met een naaldhamer door te borstelen met Mbx of Tercoo. Gebruik hiervoor geen staalborstel. Rond de scherpe kanten van het staal of en verwijder lasspatten. Hardnekkige of moeilijk te bereiken roest, kun je behandelen met een rust remover. Breng vervolgens, om nieuwe roestvorming tegen te gaan, na deze voorbehandeling zo snel mogelijk de eerste roestwerende primerlaag aan.

Antifouling verwijderen en opnieuw aanbrengen, is een belangrijk onderdeel van het (jaarlijkse) onderhoud. Voordat je je schip weer te water laat, dien je de antifoulinglaag te herstellen om het gedeelte van de boot onder de waterlijn te beschermen. Antifouling is speciale verf waar biociden, koper, chloorrubber en aangroeiwerende middelen zijn toegevoegd. Deze middelen voorkomen dat er aangroei ontstaat. Dit is nodig omdat de aangroei voor blijvende schade kan zorgen aan het onderwaterschip. Bovendien verhoogt aangroei de weerstand en zorgt ervoor dat de boot aan snelheid verliest en meer brandstof gaat verbruiken.

Breng zachte antifouling elk jaar opnieuw aan
Je hebt harde en zachte antifouling. Zachte antifouling – ook wel zelfslijpende, polijstende antifouling genoemd – slijt er tijdens het varen geleidelijk af, waardoor de biociden die de aangroei tegengaan, vrijkomen. Het verwijderen van de antifouling gaat dus in principe vanzelf door het varen. Je kunt de coating ook met een hogedrukspuit of schuurspons verwijderen. Doe dit direct nadat de boot uit het water is gekomen. Als de romp nog nat is, is de laag antifouling vrij gemakkelijker te verwijderen. Een nadeel van zachte antifouling is wel dat je elk seizoen nieuwe antifouling moet aanbrengen. Het aanbrengen van een laag antifouling is echter veel gemakkelijker dan het verwijderen van de oude laag.

Een flinke klus: verwijderen van harde antifouling
Harde antifouling is een stuk lastiger te verwijderen. Als harde antifouling in aanraking komt met water lossen er stoffen in de verf op waardoor de biociden vrijkomen. Na verloop van tijd neemt de bescherming af. De harde verflaag blijft achter en daardoor ontstaat er door de jaren heen een steeds dikkere verflaag. Deze moet je om de aantal jaar verwijderen voordat je een nieuwe laag aanbrengt. Het op een juiste manier verwijderen van de oude antifoulinglaag vraagt om specifieke vaardigheden en zorgvuldigheid om te voorkomen dat je schade aan de romp toebrengt. Daarom adviseren wij het verwijderen van de antifouling over te laten aan de expert. Wil je het toch graag zelf doen, dan hieronder enkele tips.

Antifouling remover helpt bij verwijderen
Een harde antifouling kun je alleen verwijderen door de laag eraf te slijpen, stralen of afsteken. Een antifouling remover kan hierbij helpen. De bestaande lagen worden door antifouling remover week en laten los, zodat zij eenvoudig met een krabber op schraper verwijderd kunnen worden. Antifouling Remover is geschikt voor toepassing op polyester, hout, staal en aluminium. Het is niet geschikt voor toepassing op zachte kunststoffen. Test bij twijfel altijd eerst op een niet zichtbare plek.

Hoe ga je te werk?
Verwijder eerst de loszittende oude antifouling met een hoge drukspuit. Breng de antifouling remover royaal aan met een brede kwast. Laat het product inwerken en verwijder vervolgens de antifouling met een botte krabber. Bepaalde removers kunnen meerdere lagen in één keer verwijderen. Bij hele dikke lagen antifouling, zijn meerdere behandelingen nodig. Breng pas de nieuwe laag aan na het reinigen, schuren en gronden van de romp. Let op dat je te maken hebt met chemische producten. Zorg dus voor een veilige, goed geventileerde omgeving, veiligheidskleding (bril, handschoenen, overall) en zorg voor een milieubewuste afvoer van de resten.

Je hebt een houten schip of een schip met houtelementen. Prachtig. Houtelementen geven een warme uitstraling, maar je moet er ook goed voor zorgen. Wil je de houtlook van je schip zo goed mogelijk behouden, kies dan voor een blanke lak. Blanke lakken brengen de houtstructuur goed naar voren en geven het hout een mooie glans.

1-componenten- of 2-componentenlak?
Er zijn twee soorten blanke laksystemen: 1-componentenlank en 2-componentenlak. 1-componenten blanke lak en beits zijn verfsoorten op basis van bindmiddelen zoals bitumen, alkyd en oliën. Deze bootlakken reageren op zuurstof om te drogen en uit te harden of door uitdampen van verdunning.
2-componentenlakken bieden over het algemeen een betere bescherming voor het hout dan 1-componentenlakken. Deze blanke lakken bestaan uit verf met een bindmiddel van een speciale chemische compositie, meestal epoxy maar soms ook polyurethaan. Door het toevoegen van verharder start een chemische reactie die ervoor zorgt dat er een harde, duurzame filmlaag ontstaat.
Voordeel van 2-componentenlakken is dat je met één keer lakken een dikkere laagdikte bereikt. Ze zijn zeer goed bestand tegen chemicaliën, zout en agressieve schoonmaakmiddelen en uitstekend te gebruiken voor tanks en het onderwaterschip. Ook zijn de lakken verspuitbaar en overschilderbaar met 1-componentenlak. Andersom, met 2-componentenlak over 1-componentenlak schilderen, is niet mogelijk.
2-componentenlak dient aangebracht te worden op kaal hout of een eerdere 2-componentenlaag. Het grootste nadeel van 2-componenten blanke lakken is dat ze vaak onvoldoende meegeven om beweging van flexibele delen in het hout op te vangen. De kans is groot dat de lak op bewegende of werkende delen van het schip op den duur gaat barsten.

Lakken of oliën?
In principe kun je alle houtsoorten blank lakken of oliën. Zachtere houtsoorten als grenen en mahonie zijn wat gemakkelijker te oliën dan hardere houtsoorten zoals eiken. Hier zal je meerdere lagen nodig hebben omdat hardere houtsoorten meer tijd nodig hebben om te doordrenken. Teak wordt meestal niet behandeld, maar kun je ook goed oliën om vergrijzing tegen te gaan.
In de regel geldt dat wanneer een boot eerder gelakt is met een blanke lak dat je dat het beste bij de volgende onderhoudsbeurt weer kunt doen. Hetzelfde geldt voor oliën. Is het schip eerder geolied, kies dan de volgende keer weer voor olie. De kans bestaat dat de lak op een geolied schip loslaat. Andersom kan olie niet altijd goed doordringen op een schip dat eerder gelakt is.

Epoxy of Polyurethaan?
Mastiekverven zijn meestal op basis van epoxy. Polyurethaan komt ook voor als bindmiddel. Deze verven hebben een hogere glansgraad, zijn zeer kleurvast en zijn goed bestand tegen extreme weersomstandigheden. Epoxy heeft de eigenschap om na enige tijd te verkrijten. Er komt dan een witte waas over de verf en de lak wordt dan dof. Gebruik in dat geval een 2-componentenaflak op basis van polyurethaan in plaats van epoxy. Ook is epoxy wat lastiger aan te brengen dan polyurethaan. Een juiste mengverhouding is belangrijk.